Het is voor ons moeilijk voor te stellen, maar duizenden jaren lang konden geschreven teksten niet anders dan met de hand gekopieerd worden. Een boek was een kostbaar bezit, met zorg behandeld en met achting omgeven. Omdat alleen belangrijke teksten in aanmerking kwamen te worden gecopieerd, kon men ervan uitgaan, dat het boek een belangrijke inhoud had. Sommige teksten hebben de eeuwen overleefd, hetzij doordat ze op duurzaam materiaal waren vastgelegd (steen, perkament), hetzij doordat ze telkens opnieuw werden gecopieerd. De Hindoes hadden en hebben hun Veda's, de Egyptenaren hun Dodenboeken, de Joden hun Bijbel, later de Arabieren hun Koran.
Zo zijn wij aan het betekenisvolle verhaal gekomen, dat deze teksten heilig zijn, vanuit de wereld der goden tot ons gezonden om ons de wil van die goden te openbaren. Zo werd de Bijbel het Woord van God.
Inmiddels komt wel elk woord in de Bijbel "van beneden", het is door mensen gezegd en geschreven. Er zijn mooie woorden bij, bezield en inspirerend, getuigend van wijsheid, goedheid, liefde, vroomheid. Die teksten geven de Bijbel zijn waarde, ook voor ons, naast de andere waardevolle teksten uit de wereldliteratuur waar wij in onze cultuur van mogen genieten.
De Bijbel, althans de Tenach, het "Oude Testament" bevat daarnaast ook teksten van heel andere aard: de geschiedenis van het joodse volk met zijn stamgod. Deze teksten waren voor de joden heilig, omdat zij de vestiging in het land Palestina legitimeerden. Het land was hun door hun god belóófd, dus zij hadden het recht (ja, de plicht) de bewoners te verdrijven of te doden. Oorlogen worden gewonnen want die god is met ons en heeft ons bevolen de vijand te vernietigen. Met beroep op deze teksten legitimeert de huidige staat Israël nog steeds zijn daden ten opzichte van de Palestijnen en het gezag van de Bijbel staat er borg voor, dat die daden door velen in de westerse wereld worden goedgepraat. Alleen al hierom zou men de betreffende bijbelpassages moeten durven wraken. Zij vervuilen het heilige boek. Hier "Gods woord" in horen is blasfemisch.
Omwille van de prachtige gedichten, de bezielende teksten en de culturele betekenis na zoveel eeuwen van gebruik geniet de Bijbel terecht een hoog aanzien. Dat aanzien zou aanzienlijk stijgen, als het maar duidelijker zou zijn dat mythen geen feiten beschrijven, en als de vervuilende stukken maar geschrapt konden worden.
De christenen kennen naast de Tenach nog het "Nieuwe Testament": diverse teksten die in de tweede helft van de eerste eeuw ontstonden rond de persoon van Jezus van Nazareth. Het is een selectie uit een veel groter aanbod van geschriften die toen de ronde deden; sommige daarvan komen pas nu aan het licht. De prille Kerk bepaalde, welke teksten tot de Bijbel doordrongen en zij claimde daarbij de leiding van de Heilige Geest. Een blik op twintig eeuwen kerkgeschiedenis geeft wel ruimte voor twijfel aan die leiding. De beweging rond Jezus heeft veel meer schakeringen gekend; het is jammer dat die niet in onze kerktraditie voortleven.
De vier Evangelies hebben de literaire vorm van geschiedschrijving en dat heeft veel misverstand gewekt. Het zijn getuigenissen hoe in de prille kerk over een aantal dingen werd gedacht, betekenisgevende verhalen vanuit de toenmalige denkwereld, waarvan nu niet altijd de betekenis duidelijk is. Wie deze verhalen als geschiedschrijving ziet in de zin waarin wij dat begrip nu verstaan, komt op een dwaalspoor.
Veel teksten, en in het bijzonder de Brieven in het NT, zijn gedateerd en geadresseerd. Gedateerd omdat ze het denken weergeven van mensen in die tijd, steunend op inmiddels achterhaalde inzichten, geadresseerd omdat ze gericht zijn tot bepaalde groepen mensen en zaken bespreken die in die groepen van belang waren op een wijze die toen gangbaar was. Wij kunnen over de schouders der geadresseerden meelezen, ons steeds afvragend of de geschriften voor ons relevant zijn.
Een pijnlijk slachtoffer van het misverstand rond het begrip "Gods Woord " is de houding van sommige christenen tegen homosexuele mensen. De paar teksten die aan die houding voeding geven zijn duidelijk geadresseerd en gedateerd, hebben betrekking op specifieke historische situaties. Deze teksten hebben niets te maken met de problematiek van onze medemensen wier natuurlijke aanleg hun geen keus laat. Dat zouden zeker zij moeten zien voor wie de Bijbel Gods woord is en voor wie God Liefde is.